گفتار درمانی یا آسیب شناسی گفتار و زبان یکی از رشتههای علوم توانبخشی است که به بررسی، تشخیص و درمان اختلالات مربوط به گفتار، تکلم، درک صوت و بلع می پردازد. کلینیک گفتاردرمانی غرب تهران واقع در جنت آباد یکی از بهترین مراکز گفتاردرمانی در سطح تهران است که دارای متخصص گفتاردرمانی کودکان و متخصص گفتاردرمانی بزرگسالان است.
آسیب شناس گفتار و زبان به کودکان و بزرگسالانی که به دلایلی همچون مشکلات و ناهنجاری های مادرزادی و یا سکته مغزی ، فلج مغزی، اوتیسم و اختلال یادگیری دچار مشکلاتی در زمینه گفتار هستند کمک می کند. شاید با شنیدن گفتاردرمانی اولین چیزی که به ذهن افراد می رسد کودکان دچار لکنت باشند، در حالی که حیطه فعالیت متخصصان گفتاردرمانی فراتر از این مورد است و این متخصصان در بهبود کیفیت زندگی افراد دچار مشکلات مرتبط با تکلم نقش موثری دارند.
دکتر گفتاردرمان کسی است که در رشته گفتاردرمانی مقطع دکتری را پشت سر گذاشته است. دکتر گفتار درمانگر با ارزیابی بیمار خود به درمان و کاهش مشکلات مرتبط با موارد ذکر شده کمک می کند. این متخصص به بیمار خود کمک می کند تا ارتباطات موثرتری را با اطرافیان خود برقرار کند.
گفتار درمانگر با درمان مشکلات بلع در افرادی که به دلایل دچار این مشکل شده اند نقش مهمی در بازیابی سلامت این افراد دارد. متخصص گفتاردرمانی با استفاده از مهارت های تخصصی و دانش خود از موثرترین راهکارها برای کمک به بیماران خود استفاده می کند. کودکانی که دچار مشکلات گفتاری، زبانی و برقراری ارتباط مانند لکنت زبان هستند بیشترین طیف مراجعان به کلینیک های گفتاردرمانی هستند. متخصص این رشته به بهبود وضعیت نوزادان نارس و شیرخواران مبتلا به مشکلاتی همچون فلج مغزی، شکاف کام و سندرم داون کمک می کند.
کودکان دچار مشکلات یادگیری و شنیداری هستند و کودکانی که به دلیل بیماری های رشدی مانند اوتیسم و سندرم داون دچار مشکلاتی از این دست هستند نیز باید تحت نظر گفتاردرمانگر قرار بگیرند. سکته مغزی، سرطان حنجره و پارکینسون از جمله مشکلاتی هستند که افراد بزرگسال را نیازمند خدمات گفتاردرمانی می کنند.
متخصص گفتار درمانی با آگاهی کامل از آناتومی و فیزیولوژی اندام گفتار و نیز مباحث زبانشناسی و روانشناسی به بهبود مشکلات ذکر شده کمک می کند.
اختلال بلع یا دیسفاژی عارضه ای شایع است که با بروز مشکل در گرفتن غذا ، مکیدن، جویدن و بلعیدن آن همراه است و دلایل مختلفی در بروز آن نقش دارند. این اختلال در مراحل مختلفی از فرآیند بلعیدن غذا میتواند رخ بدهد و از آن جایی که سبب ایجاد مشکل در تغذیه صحیح فرد می شود می تواند سبب بروز مشکلات عدیده ای برای فرد شود.
فرایند بلع غذا از گذاشتن لقمه غذا در دهان آغاز و تا ورود به معده و شروع فرایندهای بعدی گوارش غذا ادامه پیدا می کند و بروز اختلال در هریک از این مراحل می تواند سبب بروز اختلال بلع و بروز مشکلات گوارشی برای فرد شود. اگرچه اختلال بلع می تواند در هر فرد و در هر سنی رخ دهد اما در افرادی که مشکلات مغزی یا مشکلات سیستم عصبی دارند شایع تر است.
فردی که دچار این اختلال شده چه کودک باشد چه بزرگسال ابتدا باید توسط گفتاردرمانگر مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته و عملکرد بلع و تغذیه وی بررسی شود و پس از مشخص شدن دلیل بروز این اختلال روش درمان مناسب برای وی اتخاذ شود.
در صورتی که اختلال بلع ناشی از وجود مشکل در ناحیه دهانی و حلقی باشد گفتاردرمانگر با ارائه راهکارهای درمانی و تمرین های لازم به فرد کمک میکند با مشکلات کمتری غذا بخورد.
آموزش ورزش هایی برای تقویت عضلات درگیر در عملکرد بلع با این هدف که این عضلات برای همکاری با یکدیگر تمرین داده شوند تا بتوانند به بلع کمک کنند یکی از راهکارهایی است که متخصص گفتار درمانی برای کمک به بهبود این اختلال استفاده می کند. تغییر رژیم غذایی نیز در مواردی به بهبود این اختلال کمک می کند. متخصص گفتار درمانی همچنین تمرینات خاصی را برای هماهنگی عضلات بلع یا تحریک اعصاب ایجادکننده رفلکس بلع به بیمار آموزش می دهد.
آموزش روش های ساده قرار دادن غذا در دهان و یا قرار دادن بدن یا سر در یک پوزیشن خاص برای کمک به بلع بهتر نیز از خدماتی است که گفتاردرمانگر برای درمان اختلال بلع ارائه می دهد.
گفتاردرمانی در کودکان یکی از موثرترین راهکارهای توانبخشی گفتار و مشکلات مربوط به آن است. کم شنوایی یکی از شایع ترین دلایل بروز مشکلات گفتاری در کودکان است. در واقع بسیاری از کودکانی که به دلیل مشکلات مرتبط با گفتار و زبان به کلینیک های گفتار درمانی ارجاع داده ی شوند دچار درجاتی از کم شنوایی هستند.
خوشبختانه امروزه با پیشرفت های چشمگیری که در زمینه تکنولوژی و شنوایی به دست آمده کودکانی که دچار مشکلات شنوایی همچون کم شنوایی و یا افت شنوایی هستند نیز می توانند مانند سایر افراد صحبت کنند ، زبان گفتاری را بطور صحیح بیاموزند و مشکلات کمتری را در جامعه داشته باشند.
کاشت حلزون یکی از راهکارهای بهبود وضعیت شنوایی در کودکان کم شنوا است. گفتاردرمانی در کودکان کم شنوا و کودکانی که عمل کاشت حلزون انجام داده اند نقش موثری در بهبود وضعیت گفتاری و رشد زبان و گفتار دارد. کم شنوایی اغلب در دو نوع انتقالی و حسی_عصبی رخ می دهد. در نوع انتقالی بروز مشکل در گوش بیرونی یا میانی ( مانند عفونت گوش ) و اختلال در عملکرد آن ها سبب بروز کم شنوایی شده که اغلب با دارو و یا عمل جراحی قابل درمان است.
در کم شنوایی حسی_عصبی که از شایع ترین انواع کم شنوایی است که به دلیل وجود اختلال در گوش داخلی یا عصب شنوایی رخ داده و با روش های جراحی قابل درمان نیست و شنوایی فرد اغلب با کاشت حلزون و یا سمعک تا حدودی قابل بهبود است. کاشت حلزون در مواردی که افت شنوایی شدید است و سمعک قادر به بهبود وضعیت شنوایی فرد نیست انجام می گیرد.
از آن جایی که شنیدن نقش موثری در تثبیت مهارت های کلامی و گفتار صحیح دارند مشکلات گفتاری در این افراد کم شنوا می شود، در واقع کودک با شنیدن اصوات مختلف ، کلمات و جملات می آموزد که چگونه حرف بزند.
گفتار درمانی در کودکانی که دچار افت شنوایی بوده و کاشت حلزون دارند نقش مهمی در تقویت مهارت های گفتاری دارد. گفتاردرمانگر به کودکان کم شنوا کمک می کند تا بتواند کلمات و صداها را تشخیص داده و بتواند از آن ها برای گفتار بطور صحیح استفاده کند. توانبخشی شنوایی با گفتار درمانی در کودکانی که عمل کاشت حلزون داشته اند امری ضروی است تا مهارت های کلامی و زبانی این کودکان بهبود یابد. بدون انجام گفتاردرمانی میزان موفقیت پس انجام کاشت حلزون گوش برای افراد کم شنوا کاهش می یابد.
گفتار درمانی در کودکان نارس به دلیل اینکه که کودکان نارس دچار مشکلاتی در زمینه بلع شیر هستند و در آینده نیز ممکن است دچار مشکلات گفتاری باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
امروزه در حدود ۱۰ درصد کودکان زودتر از موعد ( زودتر از ۳۷ هفته ) به دنیا می آیند که اغلب مشکلاتی در زمینه بلع شیر و تغذیه دهانی ( بیشتر در کودکان زیر ۳۲ هفته ) دارند. برخی از نوزادان نارس فقط به خاطر شرایط حساس و عدم توانایی در مکیدن شیر و بلع آن در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان بیمارستانها بستری هستند که با مهارت های متخصصان گفتاردرمانی می توان به کاهش مشکلات این کودکان و کاهش زمان بستری کمک کرد.
تکنیک های گفتاردرمانی در کودکان نارس موجب بهبود وضعیت بلع و تغذیه نوزادان نارس شده و مدت زمان بستری این کودکان در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان (NICU) را به حداقل می رساند.
مداخلات گفتار درمانی با توجه به حساس بودن شرایط نوزادان نارس و نقش تغذیه در بهبود شرایط رشد و تکامل این نوزادان، بسیار مهم است. بهبود تغذیه نوزادان نارس است که پس از تولد قادر به مکیدن و شیرخوردن نیستند و با توجه به آن که بیش از ۶۰ درصد غذای سالم صرف رشد و تکامل مغز نوزادان می شود از فواید گفتاردرمانی است. اغلب کودکانی که زودتر از موعد به دنیا می آیند در سال های ابتدایی زندگی مشکلات دیگری را نیز تجربه می کنند که مشکلات گفتاری از جمله تاخیر در حرف زدن نیز یکی از آن ها است که با گفتاردرمانی می توان به بهبود آن ها کمک کرد.
این نوزادان به علت مشکلاتی نظیر ضعف عضلات دهانی و داخل دهانی، نداشتن کنترل دهانی و عدم هماهنگی تنفس، مکیدن و بلع، پس از تولد قادر به دریافت شیر از شیشه و پستان نیستند. گفتاردرمانگر با ارائه ی مشاوره به والدین، ارزیابی وتسهیل مهارت های حرکتی، عضلات دخیل در بلع و تسهیل رفلکس های کمک کننده در بلع، مهارت تغذیه از راه دهان این نوزادان را تقویت میکنند
گفتاردرمانی در سرطان حنجره نقش موثری در بهبود کیفیت صدا و مشکلات صوتی ناشی از سرطان حنجره دارد، بطوری که بسیاری از مبتلایان به سرطان حنجره برا بازیابی صدای خود نیازمند گفتاردرمانی هستند. گفتاردرمانگر با ارائه راهکارهای مفید می تواند به کاهش مشکلات صوتی ناشی از سرطان حنجره در فرد کمک کند.
پس از انجام اقدامات درمانی برای کمک به درمان سرطان حنجره و حفظ جان بیمار گفتار درمانی برای بازیابی صوت فرد و کاهش عوارض صوتی ایجاد شده برای بیمار ضروری است. جراحی و پس از آن پرتو درمانی و شیمی درمانی درمان اصلی انواع سرطان ها از جمله سرطان حنجره هستند که با نظر متخصص انجام می گیرد.
روش های درمان سرطان حنجره هرکدام مشکلاتی برای سیستم صوتی و حتی تنفسی فرد ایجاد می کنند که با گفتاردرمانی می توان به تخفیف آن ها کمک کرد. التهاب مخاط حنجره و پس از آن خشکی و سفتی پوشش روی تارهای صوتی نیز از عوارض درمان های سرطان حنجره هستند که با گفتاردرمانی می توان به بهبود آن ها کمک کرد.
در مواردی که تومور بخشی یا تمام حنجره را درگیر کرده باشد جراحی برای برداشتن تومور انجام می گیرد که این وضعیت عوارضی را برای فرد به همراه دارد و با گفتاردرمانی می توان به بهبود آن کمک کرد. میزان سلامتی حرکات تارهای صوتی و میزان حنجره برداشته شده نقش مهمی در فرایند گفتار درمانی در سرطان حنجره و موفقیت پس از آن دارد. اختلال بلع نیز از عوارض سرطان حنجره است که با خدمات گفتاردرمانی قابل بهبود است.
گفتاردرمانگر همچینن قبل و پس از جراحی توصیه هایی به بیمار در ارتباط با شرایط پیش آمده برای وی و شرایط که پس از برداشتن حنجره برای وی ایجاد می شود خواهد داشت که نقش موثری در کاهش عوارض ایجاد شده برای بیمار دارد. گفتاردرمانی در بهبود صدای افراد مبتلا به سرطان حنجره نقش مهمی دارد. گفتاردرمانگر مناسب ترین روش صحبت کردن و غذا خوردن را به بیمار آموزش داده و نقش موثری در بهبود کیفیت زندگی افراد پس از این بیماری دارد.
گفتاردرمانی در پارکینسون یکی از راهکارهای موثر در کاهش مشکلات مبتلایان به این اختلال عصبی است که در کلینیک گفتار درمانی حسن پور در جنت آباد ارائه می شود. پارکینسون نوعی اختلال عصبی است که به طور تدریجی و در اثر تخریب سلول های مغزی مبولد دوپامین رخ می دهد.
تخریب و نبود این سلول های مغزی سبب ناتوانی فرد در کنترل ماهیچه های صاف شده که این امر موجب بروز لرزش غیرطبیعی در اندام ها می شود. اختلالات صوت و گفتار و بلع در اغلب مبتلایان به پارکینسون دیده می شوند. این افراد معمولا بسیار آرام، شل و با صدایی نفس آلود و خشن و گاهی لرزش صوت صحبت می کنند، تون صدا کاهش و تولید صحیح حروف دچار اختلال می شود. این اختلالات زمانی رخ می دهند که عضلات کنترل کننده گفتار و بلع غذا به خوبی عمل نکنند.
بیماری پارکینسون میتواند سبب بروز تاثیرات منفی بر روی تکلم و گفتار فرد شود ، به همین جهت گفتاردرمانی یکی از راهکارهای اصلی در کمک به مبتلایان به این اختلال شایع است که با مراجعه به مرکز گفتار درمانی غرب تهران می توانید از آن بهره مند شوید.
اختلال در بلع غذا و مشکلات تغذیه ای نیز از دیگر عوارض پارکینسون است که با گفتار درمانی می توان به بهبود آن ها کمک کرد. زمانی که عملکرد عضلات مربوط به بلع غذا دچار ضعف می شود بلع غذا و حتی نوشیدن مایعات نیز برای فرد دشوار می شود ، گفتار درمانی در بیماران پارکینسون با تقویت عضلات مربوط به بلع غذا در تخفیف این عوارض ایجاد شده برای بیمار نقش بسزایی دارد.
اختلال حس نیز که از عوارض پارکینسون است بر بلع صحیح غذا تاثیر منفی گذاشته که می تواند منجر به بروز مشکلاتی همچون سرفه و حتی خفگی در فرد شود. اختلالات گفتاری ناشی از پارکینسون که در برخی موارد به دلیل مشکلات شناختی رخ می دهند با راهکارهای گفتار درمانی تا حد زیادی قابل بهبود هستند.
استفاده از صدای بلند به دلیل اینکه تمرکز بر صدای بلند اغلب تاثیر مثبت بر روی وضوح گفتاری دارد یکی از راهکارهای گفتار درمانی در پارکینسون است که این متخصصان به بیماران توصیه می کنند. گفتار درمانگر در ابتدا تمامی نکات در ارتباط با صوت، مکانیسم های داخل دهانی ، نحوه تنفس ، حرکت اندام های گفتاری و میزان دامنه آن را ارزیابی کرده و پس از برنامه توانبخشی مخصوص هر بیمار را تنظیم می کند.
گفتاردرمانی سکته مغزی یکی از راهکارهای مهم توانبخشی در این بیماران است که به بهبود و درمان مشکلاتی که در زمینه تکلم و بلع غذا برای این افراد ایجاد شده کمک می کند. سکته مغزی عارضه ای شایع است که میتواند عوارضی همچون اختلال تکلم و گفتار را در پی داشته باشد.
به طور کلی مرکز تکلم در ۹۰درصد افراد راست دست و بیش از نیمی از افراد چپ دست در نیمکره چپ مغز قرار دارد. در آسیب مناطق مختلف تکلم در اثر سکته مغزی سه نوع اختلال شایع رخ می دهد که نیازمند گفتار درمانی سکته مغزی هستند.
در این نوع اختلال گفتاری بیمار اغلب در بیان کلمات بخصوص جملات و نیز در نوشتن دچار اختلال می شود. این اختلال در موارد شدید از عدم امکان حتی نام بردن اطرافیان تا اختلال در روان بودن کلام دیده می شود که در بسیاری از موارد به اشتباه فراموشی و حتی آلزایمر تشخیص داده می شود.
در این اختلال بیمار ممکن است در بیان جملات و کلمات مشکل چندانی نداشته باشد ولی در درک و تجزیه و تحلیل کلمات و جملاتی که میشند و یا می خواند دچار اختلال می شود. این بیماران اغلب تکلم نسبتا روانی داشته ولی ارتباط جملات و کلمات آنها معمولا مناسب نبوده و اغلب نمی تواند ارتباط کلامی صحیح و مناسبی با اطرافیان برقرار کنند.
در این نوع از اختلال، نه تنها مرکز حرکتی گفتار آسیب دیده، بلکه بخش حسی و درکی نیز دچار آسیب شده و بیمار علاوه بر عدم امکان تکلم و حتی نام بردن افراد و اشیا دچار اختلال در درک گفتار و مفاهیم گفتاری است. آفازی حسی-حرکتی نیازمند درمان طولانی تری است و اغلب به سختی قابل درمان است.
گفتار درمانی در کنار کاردرمانی و فیزیوتراپی بمنظور توانبخشی بیماران مبتلا به سکته مغزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کاردرمانی و فیزیوتراپی به بهبود مشکلات جسمی_حرکتی از جمله ناتوانی در حرکت و حفظ تعادل کمک می کند. گفتاردرمانی سکته مغزی نیز در درمان مشکلات مرتبط با گفتار و تکلم صحیح و همچنین بلع غذا که از عوارض شایع سکته مغزی هستند کمک می کند. برای دریافت خدمات کاردرمانی سکته مغزی و گفتاردرمانی سکته مغزی می توانید به مرکز توانبخشی حسن پور در غرب تهران (جنت آباد) مراجعه بفرمایید